Na
            giorrachaidhean aig Dwelly 
      (English)
Bha
Dwelly
        a' cleachdadh giorrachaidhean san fhaclair aige, an dà chuid
        airson fiosrachaidh ghràmadaich agus airson nan tùsan aige.
         Seo dhuibh an iuchair air an son:
        
        Na tùsan
        Tha a’ mhòrchuid dhe na tùsan nach eil air an comharradh às an
        fhaclair Ghàidhlig aig MacLeòid 7 Mac an
        Deòir, ach chaidh tùsan cudromach eile an comharradh mar a
        chithear shìos. (Tha na h-àitichean ann an cromagan a’
        sealltainn dè na prìomh dhual-chainntean a bha na tùsan sin a’
        riochdachadh gu sònraichte.)
      
*
        MacAlpine's Pronouncing Gaelic Dictionary, [gu sònraichte Ìle ⁊ a’
        choimhearsnachd.]
        † Facal no ciall mharbh. 
        ‡ MacBain's Etymological Gaelic Dict. (Bàideanach,⁊ c.]
        § Cameron's Gaelic Names of Plants. 
         Gaelic Names of Birds, air a chruinneachadh le Dr.
        Alastair MacGilleMhìcheil airson C. MacFhearghais agus air
        fhoillseachadh leis ann an Gaelic Society of Inverness
        Transactions, XI agus XII.
        || Gaelic Names of Diseases le Dr H Camshron MacGilleÌosa.
        ** Gaelic Dictionary le Armstrong [Meadhan Siorrachd Pheairt.] 
        †† Gaelic Dictionary le MacEachain [Arasaig ⁊ Badenoch.]
        ‡‡ Gaelic Dictionary leis an Highland Society.
        Car. Gad. — Carmina Gadelica.
        Celt. Mag. — Celtic Magazine.
        CGI — Gaelic Society of Inverness Transactions.
        CM — Celtic Monthly.
        C. Rev. — Celtic Review.
        Donn. Bàn — Dàin Dhonnchadh Bàn Mac an t-Saoir, 5mh
        foillseachadh
        [Filidh — Filidh nam Beann 1850-1890; chan eil seo air an
          liosta thùsail aig Dwelly]
        G — An Gàidheal (iris 1872-1878.)
        Gàidh. — An Gaidheal (iris 1872-1878.)
        G. na B. — Guth na Bliadhna (iris.) 
        GSI — Gaelic Society of Inverness Transactions.
        JGC. S. — "Superstitions" le J. G. Caimbeul.
        JGC. W. — "Witchcraft" le J. G. Caimbeul. 
        Leabh. nan c — Leabhar nan Cnoc.
        Leabh. na Fèinne. 
        M — Òrain Ghàidhealaich le MacMhèinn. 
        McI. — Dàin Dhonnchadh Bàn Mac an t-Saoir, 5mh
        foillseachadh
        McMh. A. — Dàin Alastair MacDhòmhnaill, 1902.
        MS — Làmh-sgrìobhainn mhòr de dh’fhaclair Beurla-Gàidhlig aig an
        Urr. D Mac an Fhùcadair, Cill MoNaomhaig. Chaidh a sgrùdadh 1d
        dhen t-Samhain 1823 agus a cheannach aig reic Leabharlann
        MhicEamailinn aig Sir Uilleam MacLeòid ann an 1834 le Dòmhnall
        MacGriogair, Dùn Èideann, a thug e do dh’Aonghas MacDhòmhnaill,
        An Innis. Chan eil ainm an neach a cho-chruinnich no a dheasaich
        e ann.
        NGP — Gaelic Proverbs le MacNeacail. 
        R — Òrain Uilleim Ros, 1877. 
        RGG — Gaelic Grammar le MacGilleRuaidh. 
        WH — West Highland Tales le Caimbeul.
        W.&S. — Waifs & Strays of Celtic Tradition.
        WS — Waifs & Strays of Celtic Tradition.
        AC — Dr. Alastair MacGilleMhìcheil, ùghdar nan "Carmina
        Gadelica" [Na h-Eileanan an Iar].
        AF— Gaelic Names of Beasts, &c, le Alastair Forbais, Dùn
        Èideann.
        AH — Alex. Henderson, Àird nam Murchan. 
        CR — An t-Urr. C. M. Robastain, Diùra [Siorrachd Pheairt ⁊ Taobh Siar Ros.] 
        DC — An t-Urr. Dr. Caimbeul, An t-Àth Leathann [Earra Ghàidheal
      ⁊ Uibhist.]
        DJM — D. J. MacMhathain, Caol Acainn. 
        DM — Donnchadh MacÌosaig, An t-Òban.
        DMC — An t-Urr. D. M. Camshron, An Leideag.
        DMeL — Donnchadh MacLachlainn, A’ Chonghail.
        DMK — Dòmhnall MacCoinnich, Killimster, Inbhir Ùige.
        DMu — An t-Urr. D. Rothach, An Tòiseachd. 
        DMy — Dòmhnall Moireach, Obar Dheathain [Leòdhas.] 
        G — J. F. Gates, Lunnainn. 
        JGM — T. G. MacAoidh, Lunnainn. 
        JM — An t-Urr. J. MacRuaraidh, Snìothasort [An t-Eilean
        Sgitheanach ⁊ Uibhist.]
        JMcF — John MacPhaidein, Glaschu. 
        MM — Calum MacPhàrlain, Ach na Feàrna. 
        MMcD — Calum MacDhòmhnaill, Steòrnabhagh. 
        MMcL — Calum MacLeòid, Ùig, Leòdhas [Leòdhas.]
        MMcN — Mìcheal MacNèill, Bagh a’ Chaisteil. 
        PJM — P. J. MacÌomhair, A’ Chùil.
        TS — An t-Urr. T. Sinton, Dubhras.
        WG — Wm. Camshron, Poll Iùbh.
Gràmar
      
| a. | guth spreigeach | 
| a. | buadhar | 
| adv. | co-ghnìomhair | 
| aff. | daingneachail | 
| art. | an t-alt | 
| col. | neo-fhoirmeil | 
| comp. | coimeasach | 
| conj. | naisgear | 
| conj. interr. | naisgear ceisteach | 
| contr. | teannachadh | 
| dat. | an tuiseal tabhartach | 
| def. v. | gnìomhair neo iomlan | 
| dim. | meanbhaireach | 
| f. | boireann | 
| fut. | an tràth teachdail | 
| gen. | an tuiseal ginideach | 
| i.e. | ‘s e sin | 
| impers. | neo phearsanta | 
| impr. ind. | gun tuislean ach gu mì cheart | 
| indic. | taisbeanach | 
| infin. | neo chrìochnach | 
| int. | clisgear | 
| interr. | ceisteach | 
| m. | fireann | 
| n., nom. | an tuiseal ainmearach | 
| neg. | àicheil | 
| pass. | fulangach | 
| pl. | iolra | 
| poss. | seilbheach | 
| poss. pron. | riochdair seilbheach | 
| pref. | ro-leasachan | 
| prep. | roimhear | 
| prep. pron. | riochdair roimhearach | 
| part. | pàirtear | 
| pr. pt. | pàirtear an tràth làithrich | 
| pt. part. | pàirtear an tràth chaithte | 
| pron. | riochdair | 
| p., prov. | dual-chainnt | 
| rel. | dàimheach | 
| rel. pron. | riochdair dàimheach | 
| s. | ainmear | 
| s.f. | ainmear boireann | 
| sing. | singilte | 
| s.m. | ainmear fireann | 
| sup. | an ceum barraichte | 
| v. | gnìomhair | 
| v. a. | gnìomhair spreigeach | 
| v. n. | gnìomhair neodrach | 
| v. irr. | gnìomhair mì riaghailteach | 
| v. tr. | gnìomhair trastach | 
Dwelly used various abbreviations for grammatical information and to mark his sources. Below is the key to these symbols:
Sources
        Most of the works not marked are taken from MacLeod &
        Dewar's Gaelic Dictionary, but the sources of all important
        additions have been marked as follows. (The places in brackets
        show the districts whose localisms the various authorities
        specially represent.) 
        * MacAlpine's Pronouncing Gaelic Dictionary, [chiefly Islay
        & neighbourhood.]
        † Obsolete words or meanings. 
        ‡ MacBain's Etymological Gaelic Dictionary (Badenoch, &c.]
        § Cameron's Gaelic Names of Plants. 
         Gaelic Names of Birds, collected by Dr. Alexander
        Carmichael for C. Ferguson, and inserted by the latter in Gaelic
        Society of Inverness Transactions, XI and XII.
        || Dr. H. Cameron Gillies' Gaelic Names of Diseases.
        ** Armstrong's Gaelic Dictionary [Mid Perthshire.] 
        †† MacEachen's Gaelic Dictionary [Arisaig & Badenoch.]
        ‡‡ Highland Society's Gaelic Dictionary.
        Car. Gad. — Carmina Gadelica.
        Celt. Mag. — Celtic Magazine.
        CGI — Gaelic Society of Inverness Transactions.
        CM — Celtic Monthly.
        C. Rev. — Celtic Review.
        Donn. Bàn — Duncan Macintyre's poems, 5th ed
         [Filidh — Filidh nam Beann 1850-1890; not on
            Dwelly's original list of sources]
          G — An Gàidheal (magazine 1872-1878.)
        Gàidh. — An Gaidheal (magazine 1872-1878.)
        G. na B. — Guth na Bliadhna (magazine.) 
        GSI — Gaelic Society of Inverness Transactions.
        JGC. S. — J. G. Campbell's "Superstitions." 
        JGC. W. — T. G. Campbell's " Witchcraft." 
        Leabh. nan c — Leabhar nan Cnoc.
        Leabh. na Fèinne. 
        M — Menzie’s Òrain Ghàidhealaich. 
        McI. — Duncan Macintyre's poems, 5th edition.
        McMh. A. — Alexander MacDonald's poems, 1902.
        MS — Large manuscript English-Gaelic Dict in possession of Rev.
        D. Walker Maclntyre, Kilmonivaig. It was revised on Nov. 1, 1823
        and purchased at the sale of Sir Wm. MacLeod Bannatyne's Library
        in 1834 by Donald Gregory, Edinburgh, who gave it to Angus
        MacDonnell, Inch. No compiler's or revisers name is given.
        NGP — Nicolson's Gaelic Proverbs. 
        R — William Ross' songs, 1877. 
        RGG — Reid's Gaelic Grammar. 
        WH — Campbell's West Highland Tales.
        W.&S. — Waifs & Strays of Celtic tradition.
        WS — Waifs & Strays of Celtic tradition.
        AC — Dr. Alexander Carmichael, author of "Carmina Gadelica" [W.
        Isles].
        AF— Gaelic Names of Beasts, &c, by Alexander Forbes,
        Edinburgh.
        AH — Alexander Henderson, Ardnamurchan. 
        CR — Rev. C. M. Robertson, Jura [Perthshire & West coast of
        Ross.] 
        DC — Rev. Dr. Campbell, Broadford [Argyll & Uist.]
        DJM — D. J. Matheson, Kyleakin. 
        DM — Duncan Maclsaac, Oban.
        DMC — Rev. D. M. Cameron, Ledaig.
        DMeL — Duncan MacLachlan, Connel.
        DMK — Donald MacKenzie, Killimster, Wick.
        DMu — Rev. D. Munro, Ferintosh. 
        DMy — Donald Murray, Aberdeen [Lewis] 
        G — J. F. Gates, London. 
        JGM — T. G. Mackay, London. 
        JM — Rev. J. MacRury, Snizort [Skye & Uist.]
        JMcF — John MacFadyen, Glasgow. 
        MM — Malcolm MacFarlane, Elderslie. 
        MMcD — Malcolm MacDonald, Stornoway. 
        MMcL — Malcolm MacLeod, Uig, Lewis [Lewis].
        MMcN — Michael MacNeill, Castlebay. 
        PJM — P. J. Maclver, Kyle.
        TS — Rev. T. Sinton, Dores.
        WG — William Cameron, Poolewe. 
Grammar
      
| a. | active voice | 
| a. | adjective | 
| adv. | adverb | 
| aff. | affirmative | 
| art. | article | 
| col. | colloquial | 
| comp. | comparative degree | 
| conj. | conjunction | 
| conj. interr. | interrogative conjunction | 
| contr. | contraction | 
| dat. | dative case | 
| def. v. | defective verb | 
| dim. | diminutive | 
| f. | feminine | 
| fut. | future tense | 
| gen. | genitive case | 
| i.e. | that is | 
| impers. | impersonal | 
| impr. ind. | improper indeclinable | 
| indic. | indicative | 
| infin. | infinitive | 
| int. | interjection | 
| interr. | interrogative | 
| m. | masculine | 
| n., nom. | nominative ease | 
| neg. | negative | 
| pass. | passive | 
| pl. | plural | 
| poss. | possessive | 
| poss. pron. | possessive pronoun | 
| pref. | prefix | 
| prep. | preposition | 
| prep. pron. | prepositional pronoun | 
| part. | participle | 
| pr. pt. | present participle | 
| pt. part. | past participle | 
| pron. | pronoun | 
| p. prov. | provincial | 
| rel. | relative | 
| rel. pron. | relative pronoun | 
| s. | substantive | 
| s.f. | feminine substantive | 
| sing. | singular number | 
| s.m. | masculine substantive | 
| sup. | superlative degree | 
| v. | verb | 
| v. a. | active verb | 
| v. n. | neuter verb | 
| v. irr. | irregular verb | 
| v. tr. | transitive verb |